Ercişli Emrah.

Ercişli Emrah

 Ben Sefil Sergender gurbet elleri

Gezeyim bir zaman yar garip garip

Şah Abbas (1587-1628) döneminde yaşadığı düşünülmekte, ancak yaşamına ilişkin ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Buna bağlı olarak da bazı anlatılara dayanarak 1585 yılında doğmuş olabileceği savları bulunmaktadır. Herşeye karşın böylesi bir kesinliğe ulaşmak olanaklı görünmemektedir.

Bazı kaynaklara göre ise 17. yüzyılda yaşadığı varsayılmaktadır.

Doğu Anadolu, Azerbaycan, Türkmenistan ve Ermenistanda yayılmış olan »Emrah ile Selvihan« adlı halk öyküsünün kahramanıdır. Aşık Sergender’ın (Sefil Sergender) düzenlediği bu hikayenin süreç içinde halk tarafından benimsenerek bir kişiliğe büründürüldüğü varsayılmaktadır. Yine de saz şairi Emrah’la öykü kahramanı Emrah’ın aynı kişi olup olmadığı karışmaktadır.

Şiirleri bazen Emrah adlı öteki aşıklarla karıştırılmasına karşın, işlediği konular ve biçim itibariyle farklı yanları görülebilmektedir.

Ayrıca 1700’lü yılların 2. yarısıyla 1800’lü yılların ilk yarısında yaşamış Ahıskalı Emrah, aslen Bayburt’un Haşıya (şimdiki adı Aksaçlı) köyünde doğan, Erzurum’un Tambura köyünde eğitim gördüğünden dolayı da Erzurumlu olarak bilinen Emrah (1775-1860), asıl adı Emrullah olan Ardanuçlu Emrah (1842-1914), asıl adı Emrah Gülmmedov olan Borçalılı Emrah (1914-1987) ve asıl adı Hamza Başyurt olan Hafikli Aşık Emrah bulunmaktadır.

* * *

Baktım Selvi Bağı

Baktım Selvi bağı susmuş uyumuş

Otağı yıkılmış bülbülü ağlar

Hoyrat bir yel esmiş silmiş süpürmüş

Nergis boynun bükmüş güller kan ağlar

Ayrıldım Selviden hastayım hasta

Başım yastıktadır kulağım seste

Almışlar kuşumu inler kafeste

Ruhunu yitirmiş bir güzel bağlar

Hem ağlarım hem inlerim yürürüm

Ruhumu ardınca çeker sürürüm

Gece düşte gündüz şurda görürüm

Selvi der ağaçlar peçeli dağlar

Emrah yar acısı daima canda

Gönül melül mahzun dideler kanda

Şah geldi götürdü sevdası bende

Gönülde ah değil sevdası çağlar

* * *

Garip Garip

Hazan ile geçti gülşeni bustan

Eyler dertli bülbül zar garip garip

Haraba yüz tuttu bezmi gülistan

Ağla şimdengeru var garip garip

Hançeri feleğin ucu ciğerde

Gittikçe artıyor yara bu serde

Diyarı gurbette tutuldum derde

Gel tabip yaramı sar garip garip

Emrah bizim elin gonca gülleri

Açılmıştır öter dost bülbülleri

Ben Sefil Sergender gurbet elleri

Gezeyim bir zaman yar garip garip

* * *

Gitti

Çığrışır bülbüller gelmiyor bağban

Hoyrat dost bağından gül aldı gitti

Türlü mihnet ile bir bağ bezettim

Bağı ben becerdim el aldı gitti

Yüz bin mihnet çektim bir daha gerek

Hayli ömür ister bir daha görek
Yarım elden aldı o zalim felek

Aktı gözüm yaşı sel aldı gitti

Nazlı yardan kem haberler geliyor

Dostlarım ağlıyor düşman gülüyor

Dediler ki Sefil Emrah ölüyor

Kimi kazma kürek bel aldı gitti

* * *

Yoh Yoh

Seherde uğradım ben bir güzele

Dedim Tatar mısın söyledi yoh yoh

Bu gönül dağında bahar ayında

Dedim biter misin söyledi yoh yoh

Dedim ala nedir dedi gözümdür

Dedim güneş nedir dedi yüzümdür

Dedim bülbül nedir dedi özümdür

Dedim öter misin söyledi yoh yoh

Dedim inci nedir dedi dişimdir

Dedim kalem nedir dedi kaşımdır

Dedim on beş nedir dedi yaşımdır

Dedim yeter misin söyledi yoh yoh

Dedim ölüm nerde dedi aynımda

Dedim zulüm nerde dedi boynumda

Dedim ağ memeler dedi koynumda

Dedim tutar mısın söyledi yoh yoh

Dedim Erciş nedir dedi ilimdir

Dedim gider misin dedi yolumdur

Dedim Sefil Emrah dedi kulumdur

Dedim satar mısın söyledi yoh yoh

* * *

Durnam Girer Olsan

Durnam gider olsan bizim ellere

Şeker söyle kaymak söyle yağ söyle

Eğer meni sorsa ihtiyar anam

Boynum armut sapı canım sağ söyle

Felek bilekçeyi taktı koluma

Yad ölkede baş eğdirdi zalime

Sevdiğim üz dönüp bakmaz halime

Yolumu bağladı karlı dağ söyle

Gurbet elin töhmeti var alı var

Cazı oyunbazı yaldak dili var

Gör Emrah’ı ağlanacak halı var

Kurudu gazele döndü bağ söyle

* * *

Kömür Gözlüm

Kömür gözlüm ateşine düşeli

Didem kan yaş döker dilim dad eyler

Diyar-ı gurbette Sefil Sergender

Bana senden başka kim imdad eyler

Ta ezelden oldum gamlar düşkünü

Ben feleğe minnet etmem beş günü

Selvi'm ne beklersin Şah’ın köşkünü

Beni mahzun koymuş şah’ı şad eyler

Yatamadım nazlı yarin dizine

Doya doya bakamadım yüzüne

Uyma Selvi'm uyma elin sözüne

Beni senden seni benden yad eyler

Ayrılık şerbeti ölümden acı

Gel söyle sevdiğim nedir ilacı

Kendine mülk sanma taht ile tacı

Felek ne umdurur ne abad eyler

Yine rengin aldı dağlar lalesi

Yıkıldı yapılmaz gönlüm kalası

Emrah’ın çektiği Selvi belası

Ne alır canımı ne azad eyler

* * *

Sen Sefa Geldin

Benim son günüme geldin ulaştın

Merhaba Selvi can yar sefa geldin

Kapanan yaramı yeniden açtın

Getir merhemini sür sefa geldin

Geldi kulağıma Selvi’nin sesi

Sen miydin çekerdim kederi yası

Yarın bir elinde viran elması

Yanık yüreğime nar sefa geldin

Emrah’ın sevdiği Selvi sen misin

Sağ elin sinemde gezdirir misin

Ağır salacamı kaldırır mısın

İşte namazıma dur sefa geldin

* * *

Karşımızda Karlı

Karşımızda karlı dağlar

Dağlar, bizim dağlarmı ola

Ağ birçekli menim anam

Oğul deyib ağlarmı ola

Bülbül öter bağ içinde

Ahu gezer dağ içinde

Ağ-eyvan otak içinde

Tay-tuşların ağlarmı ola

Ne kovğalı menim başım

Bu kürbete atıldı daşım

Selfe tek mekteb yoldaşım

Emrah deyib ağlarmı ola.

* * *

Bugün Yarim

Bugün yarım çıkmış seyri gülşene

Sallanıbnan yüz min naz ile gelir.

Bir ayna kabaxlı, o kelem çaşlı

Ağ üze halları düzülen gelir

* * *

Bir xalın meyvadır gelmez rende

Bir xalın belgedir gedir firenge

Bir xalın mahalı saçıbdı bende

Bir xalın söhbeti, sazınan gelir.

Emrah deyer yarab bu ne işdi

Kefesde oxuyan o toti kuşdu

Bir xalın payızdı, bir xalın kışdı

Bir xalın bahardı yaznan gelir

* * *

Köç Köç Olub

Köç-köç olub gelir Bağdad elinden

Köçünüzde bölük bölündü durna

Meni saldın nazlı yarın eşkine

Serinde tellerin göründü durna

Kelem oynar nazlı yarın kaşında

Eyb yoxdu daheninde dişinde

Sayadnan kazdı gölün başında

Yara doğru xeber ver imdi durna

Hayana gedende çağır allahı

Katardan üzülüb alla dallanı

Servinaza müjde versen Emrah’ı

Bil itkince yarın bulundu durna

* * *

Tutam Yar

Tutam yâr elinden tutam

Çıkam dağlara dağlara

Olam bir yaralı bülbül

İnem bağlara bağlara

Birin bilir binin bilmez

Bu dünya kimseye kalmaz

Yâr ismini desem olmaz

Düşer dillere dillere

Emrah eydür bu günümdür

Arşa çıhan tütünümdür

Yara gidecek günümdür

Düşem yollara yollara

* * *
Bugün Ben Bir

Bugün ben bir güzel gördüm
Bakar cennet sarayından
Kamaştı gözümün nuru
Onun hüsnü cemâlından

Salındı bahçaya girdi
Çiçekler selama durdu
Mor menekşe boyun burdu
Gül kızardı hicabından

Bahçanın kapısın açtım
Sanarsın cennete düştüm
Öptüm, sevdim, helallaştım
Buse aldım yanağından

Bahçanın etrafı güldür
Dalında öten bülbüldür
Sefil Emrah edna kuldur
Bağışla geç günahından

Bekir Karadeniz / Orhan Bahçıvan

Doğulu Halk Şairleri. 1-2 cilt

KaraMavi Yayınları • 1. Baskı Temmuz 2010