Zincirsiz Kölenin Şiiri

Zincirsiz Kölenin Şiiri

Köç-köç oldu köçdü eller obalar

Yol saldılar bu dağ o dağ üstünden[i]

Yüzünde dolanan sarı ışığın

Karşısında bir dikenli dal mısın?

Şu anda sen nesin?

Şu anda,

Yarınlara, umutlara, kurtuluşuna

Hiçbir sözüm yok

Şu anda sen nesin?

Steele[ii] sokaklarında

Son sigara tütüyor dudaklarında

Gözlerin senden izinsiz

Orta çağ resimlerine dalıp gidiyor

Yirmi beş yıl misafir[iii] işçilik de cabası

Gurbetin harcını sağlam kardın desene

Para değil

Özlemleri taşıyorsun ceplerinde

Yirmisinden bu yana

Bugün sen,

Kırk beş yaşını arkada bırakırken

Sıkılmış bir limonu andırıyor bedenin

Bazen olur ya,

Varlığını duyarsın yaşamın

Kana susamış makineler karşısında

Bazen yoksun, yok oluyorsun

Boşlukta dağılan bir nefes gibi

Yolunu kaybeden tiz bir ses gibi

Eriyip bitiyorsun Steele sokaklarında

Oğlun, taş işçiliği yapıyor

Kızın, Sercan bitpazarında

Yirmi beş yılın hesabı Köroğlu’nun koynunda

Taşların üstünde serin yağmur kokusu

Vampir dişli yaratıklar taze kana susamış

Senin kanın bayatladı

Oğlunun da kızının da

Yol boyu kestane ağaçları altında

Her sabah taşınırsın

Öylesine kör,

Öylesine perişan ekmek kapısına

Rüzgarın içinde yağmur sesi var

Kaçış,

Doru kısrağıma binsem diyorsun

Sonra gülüyorsun motor gürültüsüne

Yelpaze içinde dönen bir oyun

Bir işçi hayatı nasıl kucaklar

Ufuklarla gelen umut[iv]

Bitmeyen güneşin ışığına benziyor

Anılar zincirinde yaşlanan kadın

Anımsar ki, tüm süreçler

Zenci köle taşıyan sapsarı bir motordur.

Ey, makinelerin zincirsiz kölesi

Şimdi Anadolu,

Balaban yüzlü çocuklar doğuruyor

Kıvırcık saçlarıyla toprağın üzerine

Kuytularda dondurulmuş esmer tenli kadınlar

Arzuları,

İstemleri eteklerine dökülüyor

Uğultulu bir ormanın sessizliğiyle

Çalışınca fermansız işlerin adamısın

Ama

Yaşamak zorlaşıyor gün be gün

Kambur kambur üstüne

Çekilir gibi değil

Hayatın bu kertiği

Yanağını ıslatan yağmur değil

Kar değil

Süzülen gözyaşıdır

Yerleşik bir düzenin olmadı[v]

Hayal gemilerine bindin

»Seksen Günde Devr-i Alem« teranesi

Bir kavramla yüz bin sevda çürüsün

Yasak bir kitabın ortasına gömülürken

Gözlerimin ışığı

Netseler şimdi,

Ne deseler boş laf

Bir nefesin hesabı ödeniyor gün be gün

Şimdi senin,

Yenik ve yıkık olan gözlerindir

Çünkü sen,

Yağmalardan,

Yangınlardan çıkıp geldin

Kulaklarında çınlıyor açlığın fırtınası

Teke tek işgücün de yenemiyor

Yenilmiyor okyanusun boşluğu

Ne tavşanın,

Ne tazının ar damarı çatlasın

Kavga alabildiğine derin

Sökülsün kıl çadırlar

Uzun yolun dönüşü, kim bilir belki bir gün

Sıcak bir tas çorbanın kokusunu duyarken

Bir nefesin hesabıyla her şey ödenir.

Orhan Bahçıvan

»Şiiristan Merhaba, Memleket Yayınları, 1989«

---

[i] Aslı & Kerem Destanından, Aslı-Han adına söylenilen şiirin ilk iki dizesi.

[ii] Essen Şehrinin bir semti

[iii] Göçmen işçilere genelde Almanya halkı ve resmi makamlarınca »Misafir işçi« olarak adlandırıyorlar. Yasalarda da böyle geçiyor. Bütün izinler bu minval üzerine kurgulanıyor.

[iv] 1980’li yıllarda işçiler arasında geri dönüş umudu son derece yaygındı. Her sabah işe giden işçiler, birbirlerine selamlamaya eş olarak »Dönünce kurtuluruz,« derlerdi.

[v] Hollanda’nın bir televizyon kanalında, Türkiyeli işçilerle yapılan sohbet esnasında yaşlıca birine, Moderatör sormuştu: »Ne zaman geri dönmeyi düşünüyorsunuz?« Cevap şöyleydi: »Biz sekizyüzlü yıllarda Çin’den yola çıktık. Bin iki yüz yıl yürüyüp buralara geldik. Bu süreçte hiç geriye dönmedik. Üzülmeyin, bu ellerde de kalıcı değiliz. Soluklanmak için durduk. « Moderatör: yönlendirici, olay yöneticisidir.