Küroğlu Destanı / »Deli Kür«

Küroğlu Destanı / »Deli Kür«

Bir damla Kür suyu

Bir tutam özgürlük demektir

1

Yüreğimin gül bahçesi

Yeşil dalı

Bedenimin kılcalında

Can suyum

Desem sana yeter mi?

Deli Kür[i]

Doğ

Doğ

Doğ

Doğunun Arda Anası

Doğan güneş gibi

Işıl ışıl berrak sesinle

Senin ufkunda oluşan doku

Görülen yeşil açılan sofra

Sınırsız aşk

Sonsuzluk

Deli Kür

Ak

Ak

Ak

Ruhumun özgür damarısın

Düşüncemin son noktası

Zaman çizgisi

Özgürlük

Deli Kür

Şimdi ben

Doğduğun yerde varım

Şimdi ben

Senin doğumunu seyrediyorum

Kaldıraç çizgisinde

Tersyüz oluşun

Tarihin mim noktasını heceliyor

Kara toprak kucağında

Özgürlüğünü izliyorum

Sonsuza akışını

Deli Kür

Kavuştak döküntüsü

Kıyı dövmeler

Derya

Çizelgenin sonsuzluğu

Sınırıdır ötekinin

Çıkış noktasını gördüm

Elimi suyuna değdirdim

Maşrapamı daldırıp

Kaygısızca doldururken

Kıyılarını gördüm

Damar damar akışını

Sarıçiçek mor menekşe gelincik

Senin tadına doymuş

Deli Kür

Ahenk sesine düşer

Sesin ovaya

Susunca dünya geceyle

Sarsılır kıyılar

Sonsuzluk rengârenk

Gökkuşağı sadeliği seninle

Beş kollu şamdan gibi

Yediveren kızıl gül

Şahmeran diyarına ses

Kafkaslara nefes olmuşsun

Masalına al beni

Kâhinlerin ülkesinde

Deli Kür

Kim

Söyle kim demiş

Kim

Söylenceler diyarında

Yediveren gül gibi

Senden doğup büyüyen

Küroğlu’nun destanını kim demiş

Telli çöğür sesiyle

Bu topraklar üstünde

Deli Kür

Gelen bahar müjdesi

Çıtır çıtır haziran

Mayıs gülü sarıçiçek

Sazendelik yel önünde

Davet olur

Buyur denir

Ellerim suyuna düşer

Gözlerim akışına

Deli Kür

Çağırdı

Dolunay gölgeli dağlar seyrine

Çağırdı dostlarını

Ala şafak dolu sofra üstüne

Savrulma yürek

Sıcak ekmek kokusu var çadırda

Dağalası Kür'den gelme

Üşüdüm

Erguvani çiçek gibi üşüdüm

Hoş kokulu yeşil yaprak

Yanağın hani

Dudaklarım susamış

Aşk dolu öpücüğe

Sar beni damar damar

Sev beni ana gibi

Geldim sana

Deli Kür

Kavuştum sıcağına

Yüreğim tomurcuk gibi

Çatladı çatlayacak

Ne olur

Al beni kucağına

Deli Kür

Haydi, be gülüm

Üstündeki bereketin aşkına

Kırlangıç de benim adıma

Sar çamuruna

Sarmaş dolaş denizlere gidelim

Hazar diyelim

Deli Kür

Hani yeşil diyorum

Aşk yeşili

Esrime yaşantısı

Karma karışık sözcükler

Uçuş

Gönlümün esin dünyası

Doğur kendini tane tane

Kan kırmızı şafakların üstüne

Doğsun Küroğlu

Kızıl şafak sökende

Güneş filizlendiği zaman

Işığın şehla şehla gelişini görürken

Şadol ömrüm

Bu topraklar döşünde

Defne-dalı filizlendi

Kabar toprağım canla cananla

Dem sürmenin vakti geldi geçiyor

Ey turna sakin uç

Bu yurtlar bizim meskenimizdir

Tor şahinler tanık olsun

Küroğlu'nun doğuşuna

Deli Kür

2

Asya'nın çekik gözlü Moğol süvarileri

Güvercini uçurdular yerinden

Saldılar Kafkas Dağlarına

İrem Bağlarına

Kür gırağına

O güneşin çocuğuydu

Yaşı küçük kudreti büyüktü

Canını korumak adına

Kür suyuna saklandı

Mavi gök altında

Süzülürken

Günışığı

Moğol çekilip gidince

Sudan çıktı

Çıktığı suyun adıyla anıldı

Küroğlu dediler ona

Sahiplendiler

Oysa o

Güneşin oğlu olarak bilinirdi

Doğu Asya'da

Kafkas halkı ona Kürden doğan

Küroğlu adını verdiler

Ve dediler ki

Bir damla Kür suyu

Bir tutam özgürlük demektir

Kafkas dağlarında

Kür havzasında

İrem bağlarına konuk gelen

Doğu Asya yorgunu

Moğol sürgünü

Türkmen

Bastığı her toprağı

Yurt tutmaya yeminli

Su yatağında ışıkla dans ederken

Umutları kar altında sessiz

Üç cemreyi gözlüyor

Nevruz zamanı

Cemre toprağa düştü

Küroğlu dağlara

Tarihin yazmadığı bu köleyi

Bin bir renge boyadılar

Kaptan kaba aktardılar sessizce

Destan devri felsefesi

İsyanların sahibi Köleoğlu sesiyle

Dil kayıtlarında

Nevruz ateşini dağlarda yaktılar

İsyan denen ocak taşını

Öylece bıraktılar

Desem

Kahinlerin seslendiği

Deccal denen zalimlerin çoğaldığı

Kılıçların kan içtiği bir devrin sesi olmak

Küroğlu adına yakışır dediler

Öylece saldılar sisli dağlar başına

Delileriyle

Nayer[ii] Hanım ile çekildi

Çardağ içinde Çenlibel[iii] kucağına

Serdi postu usulca

Kür gırağına

İrem Bağına

Devşirdi başına

Kafkaslardan Anadolu'ya

Bilcümle deliyi[iv]

Başlattı

Kaçgun köle isyanını

Kuşan Ali

Deli

Kürün oğlu

Küroğlu

Beyaz atlı

Kafkas dağlarında yasaklamıştı

Köle adını

Deli diyordu

Kendi adamlarına

O gün

Bugündür bu dağlarda

İsyancılara deli denilir

Delilere yiğit

Kafkas halkı bağıra bağıra

»Geçme yiğidin delisinden«

Der

Başka bir söz demezdi

Kaçgun isyan demektir

İsyan ise deli

Bu dağlar

Nevruz ateşiyle yanar

Her bahar

3

Deli Kür

Destanlara ses olsun çağlayışın

Küroğlu senin balan

Koynundan sıyrılıp çıktığı zaman

Kafkas dağları dize gelmişti

Alnından öpmüşlerdi

Iğrıp ağı sende olmaz bilirim

Sakın denize özenme

Sık gözeler arasında sürtme

Çekme sesi

Direniş

Parmaklarım üşüyor usulca

Gözümü salmışım kıyılarına

Damla damla tadımlanıyorum

Başım dönüyor

Yeşilin renk cümbüşüyle

Kendimi aralıyorum

Nefesim daralıyor

Su sesiyle

Ayışığı kızıl rengi tutunca

Güneşin oğlu gelir

Kür ırmağına

Alaz Han diyarına

Orta yerde doru kısrak naraları

Nal sesleri

Zaman çıngırakları

Yağmur

Kırk değirmenler heyamola

Çavuldur gölü martıları vira desin

Kanatları yüreğimde

Esinti

Beli

Uğuz çayırını geçtik ırgatça

Uğuz dağına çıktık

Yoldaşımız Küroğlu doru kısrak

Yüreğimde hala Kür suyunun kokusu

Gönlümde şahlanış

Destanların balası

Mahnıların öz sedası

Küroğlu

Babek dağın qalası

Sesim sana yetişende

Azatlığın özgesini bilirem

Türap olsun zalimin tahtı

Karalansın bahtı

Küroğlu sürgün edildiği an

Uç verdi nevruz çiçeği

Kabardı cemreyi gören toprak

Hayret

Düşüncemin çıplaklığı

Duyguları gölgeliyor nedense

Ayağım üzengide

Gözler kısılmış

Dörtnala

Sürgün

Derler ki

Merdinik ovası boydan boya

Celali yurdudur

Sürgün ovası

Ele mi?

Ele denen bu sözcük

Neden hep kolayca tanımlanır

Kahrı bize mi?

Ölüm tartısı olan kaldıraçlarda

Mizan-ı Tefekkür

Acımasız yıkıntılar içinde

Gelecek geçmişe gebe

Doğurdu doğuracak

Şunu açıkça seslendiriyorum

Bu doğum tüm alemi vuracak

Haklısın ey yüreğim

Günahı kılıç sesiyle bilinen

Şehrin saltanatını yazmak neyimize

Gecenin bu deminde

Kavimler kapısından geçtim

Yorgunum birazcık

Her kavmin serili seccadesini gördü

Sordu bütün haşmetiyle

Nerede Türkmen seccadesi söyleyin

Eğer yoksa bu seccade

Biz sereriz

Sarıçiçek mor menekşe adıyla

Elvan elvan koku salar

Canlar yurduna

Çeliğin tav aldığı zamanda

Kılıç hükmüyle çerilerin seferine

Karşı dururken

Ak libaslı tenlerini serdiler

Zulmü durdurmak için

Güneşin oğluna buyur dediler

Kürdevan yaylasından

Karagöl'e geçiş var

Ulu doğan

Tor şahini yoldaş bilirmiş

Babek ise Küroğlu'nu

Kale kapısında konak eylermiş

Konargöçer evsizlerin adıyla

Yağmalandı tüm canlar

Memluk

Beyaz köle demekmiş

Ateş harlarınca bir kez

Güneşi özümsediler

Çöğür sesiyle

Halka dönenler bilir

Şafak davet gönderir kavlince

Kervankıran yıldızına

Sökün edin can evinden

Rum diyarına deseydi eğer

Binler akardı

Mülkiyet

Toprağın şah damarına

El verenlerindir

Toprağa çömelip diz kıranlarındır

Arpayı

Buğdayı harmana serenlerindir

Bu topraklar vurgun toprağı değil

Ocaklarda özel mülkiyetin

Köleleri pişiyordu

Bu düzenin ayakları

Çarkın dönmesi için

Daha çok

Daha çok pişiyordu

Şaman ocaklarında kavrularak

Güneşin özgürlüğü

Yerdekinin hükmünü sergiliyor

Gelgelelim

Taht altında direk olan

Özgürlüğü bilemez

Cömertlik

Üç sofranın kokusuyla serilir

Kafkas ellerine

İrem Bağlarına

Yeri tutan

Göğü gözlerine taşıyan

Ateş yürekli toprak insanı

Zulmün boy verdiği bu sazlıkları

Temizlemek şart oldu

Dediler

Gel gör ki

İşin boyutu başka

Kendileri temizlendiler

Tüm pislikten arındılar

Senin anlayacağın

Orhan Bahçıvan / \   Küroğlu Destanı / »Deli Kür« \ Kitabından alıntıdır...

---

[i] Kür: Sümerlerde yeraltı tanrısının adı Kür olarak geçer ve onun koruduğu ırmağın adı da Kur'dur. Sümerlerde Yeraltı dünyasına da bu ad verilir. Kür/Kur/Gur sözcüğü; genel olarak güç, kuvvet, dayanıklılık, özgürlük, bağımsızlık anlamlarına gelir ki Küroğlu bu isimlerin sahibidir. Evliya Çelebi Şöyle aktarır Kür Nehrini: Zaten Kür nehrine, çıktığı yerden başlayarak yüz elli kadar kasabaya uğradığı halde her birini yararlandırmadığı için “Kör” derler. Ama Moğollar bu nehre yararsız anlamına “Ur” derler. Suyu lezzetli ise de pek aşağı bir seviyede aktığı için yüksek yerleri sulayamaz. Bir diğer açıklama ise, Kur Han: Kurdağ’da yaşayan bir hakan olduğu söylenilir. Kürhan, Gurhan veya Gürhan olarak da tanınır. Oğuz Kağan’ın amcasıdır.
[ii] Nayer Hanım: Küroğlu'nun karısı...
[iii] Çen: Sis / Çenlibel: Sislibel...
[iv] Deli: Küroğlu »Köle« adını yasaklamıştı, deli adıyla anıyordu isyancı yiğitlerini. O gün bu gündür bu dağlarda isyancıların bir diğer adı da deli olagelmiştir...